Święto Plonów, zamiennie nazywane Dożynkami – to zwieńczenie całorocznej – mozolnej pracy rolników. Organizowane jest zawsze po żniwach, które w dawnej tradycji rozpoczynały tzw. „zażynki”, początek których wyznaczał głos przepiórki. Zbiórka plonów z pola rozpoczynała się swoistym rytuałem. Gospodarz zdejmował kapelusz wypowiadając słowa „Boże dopomóż”. Następnie z namaszczeniem ucinał sierpem, a w czasach późniejszych kosą, pierwsze iskrzące się od słońca kłosy zbóż…
Czas zatarł dawne zwyczaje, zmienił się również sposób uprawy pola, szybko postępujący rozwój cywilizacyjny przyniósł maszyny rolnicze, których dawny gospodarz w najśmielszych marzeniach nawet nie próbował sobie wyobrażać. Mimo to, niezmienny pozostał szacunek gospodarza do ziemi, którą uprawia, jego upór i miłość, jaką darzy „Rodzicielkę”. To właśnie on nie zważa na towarzyszące jego pracy niedogodności. których nie pozwala uniknąć nawet wspomniany postęp cywilizacyjny. Rolnik wciąż boryka się z powodziami, suszami, anomaliami pogodowymi, wahaniami koniunkturalnymi. Mimo to – właśnie on jest filarem ludzkiej egzystencji, bo dzięki niemu na stoły trafia polski chleb.
Z takim przekonaniem corocznie spotykamy się na placu Stadionu Miejskiego w Zawichoście: rolnicy, serdeczni goście, lokalni samorządowcy, sołtysi, duchowni, przedstawiciele jednostek organizacyjnych Gminy Zawichost, członkowie amatorskich grup artystycznych, przedstawiciele KGW, OSP i innych organizacji działających dla dobra lokalnej społeczności, mieszkańcy gminy oraz my – organizatorzy.
Wszyscy zgromadzeni wyczekują dobrej zabawy i oczywiście pogody z nadzieją, że nie zakłóci ona popołudnia wypełnionego radością, uśmiechem, tańcem i gwarem, które pozwolą na „krótki oddech” od tego – co codzienne i nie zawsze łatwe. I się udało …
W atmosferze spokoju i bezchmurnego nieba rozpoczęliśmy wspólne spotkanie uroczystą polową – dziękczynną Mszą Świętą, którą kolejny już rok poprowadził dla nas proboszcz zawichojskiej parafii WNMP ks. kanonik dr Mariusz Telega. O oprawę muzyczną zadbali członkowie zespołu śpiewaczego „Zawichost” z MGOK oraz organista – Michał Barszcz.
Następnie odbyło się symboliczne przekazanie bochna chleba, który na ręce burmistrza – Andrzeja Wzorka oddali gospodarze tegorocznego Święta Plonów:
Pani Małgorzata Mianowana – mieszkanka wsi Czyżów Szlachecki. Wspólnie z mężem Zbigniewem są szczęśliwymi rodzicami dwójki dzieci: syna – Konrada oraz córki – Magdaleny. Razem prowadzą gospodarstwo rolne o powierzchni 10,5 hektara, które cechują zróżnicowane uprawy, m.in. truskawki, wiśni oraz wielu gatunków zbóż. Od 2015 roku Pani Małgorzata piastuje funkcję sołtysa wsi Czyżów Szlachecki. Jest również prezesem Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Czyżów Szlachecki.
Pan Marcin Kaca – mieszkaniec wsi Wygoda. Wspólnie z żoną Eweliną wychowuje dwie córki: Julię oraz Irminę. Prowadzi gospodarstwo sadownicze. Na 3,5 hektarowej powierzchni gruntu uprawia jabłonie, czereśnie oraz śliwy. Od 2015 roku jest Radnym Rady Miejskiej w Zawichoście. Pan Marcin na co dzień jest również nauczycielem przedmiotów ogrodniczych w Zespole Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sandomierzu – Mokoszynie.
Mimo ewoluującej tradycji w naszej gminie wciąż żyje niezwykle barwny i emocjonujący obrzęd przygotowania, prezentacji, a później ośpiewania wieńców, które symbolizują plon zbierany przez rolników. Jest to moment, w którym grupy wieńcowe (przedstawiciele poszczególnych miejscowości gminy) dziękują, a czasem z humorem i nutą zaczepnej ironii wyśpiewują kolejne prośby skierowane do władz gminy. A chwila jest wyjątkowa, bowiem włodarze gminy w takim dniu nie mogą się obrazić, ani rozgniewać, o czym prezentujący się, przypominają często krótką znaną bywalcom dożynek rymowanką „Nasi mili goście proszę się nie gniewać, bo to na Dożynkach wszystko wolno śpiewać …”. Zgodnie z przytoczonymi zasadami burmistrz Miasta i Gminy Zawichost – Andrzej Wzorek, przewodniczący Rady Miejskiej Zawichost – Radosław Krakowiak wraz z radnymi, sekretarz Miasta i Gminy Zawichost – Józef Paćkowski oraz skarbnik Miasta i Gminy Zawichost – Barbara Wójcik wysłuchali adresowanych do nich wesołych wiązanek muzycznych. A prezentowały się: grupa wieńcowa reprezentująca społeczność wsi czyżów Szlachecki, która mocno wspierała tegoroczną gospodynię,
grupa wieńcowa reprezentująca społeczność wsi Dziurów (wraz z mieszkańcami Górek Górnych),
grupa wieńcowa reprezentująca społeczność wsi Linów (wieniec ośpiewał zespół „Linowianki” z MGOK),
grupa wieńcowa reprezentująca społeczność wsi Podszyn (wieniec ośpiewały członkinie Zespołu Pieśni Tańca i Kabaretu „Zielona Dolina” działającego przy MGOK i ŚW oraz podszyńskiego KGW, które dzielnie wsparli ich mężowie)
oraz grupa wieńcowa reprezentująca „stolicę” gminy – Zawichost (wieniec ośpiewał zespół „Zawichost” z MGOK).
Warto zauważyć i docenić reprezentantów gminnych OSP, którzy corocznie dodają „fasonu” grupom wieńcowym, zdobiąc ich pięknymi mundurami galowymi, w których dumnie niosą uwite wieńce, a także angażują się w ogólne przygotowanie imprezy, za co serdecznie im dziękujemy.
Części obrzędowej wysłuchali również serdeczni goście, którzy licznie przybyli na tegoroczne zawichojskie Święto Plonów: Beata Gosiewska – euro-posłanka PiS, Kazimierz Kotowski – poseł na sejm RP, Grzegorz Szaginian i Andrzej Swajda – radni Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, Stanisław Masternak – starosta sandomierski, Wojciech Dzieciuch – v-ce starosta sandomierski, Tomasz Huk – przewodniczący Rady Powiatu Sandomierskiego, Szymon Kołacz – wójt Gminy Łoniów, Waldemar Maruszczak – kierownik oddziału ARMiR w Sandomierzu, Adam Bodura – z-ca dyrektora oddziału ODR w Sandomierzu, Stanisław Kraska – naczelnik Wydziału Rolnictwa Starostwa Powiatowego, proboszcz parafii Św. Trójcy w Zawichoście – ks. Antoni Cząstka. W publicznych przemówieniach zarówno włodarzy gminy, jak i gości, pojawiły się licznie podziękowania dla rolników za owoce ich pracy, życzenia sprzyjającej im passy, wielokrotnie wyrażano słowa uznania i podkreślano ich trud, z którego na co dzień wszyscy korzystamy.
Po części oficjalnej publiczność bawiły zespoły folklorystyczne z MGOK Zawichost, które zaprezentowały pokaźny okazjonalny program artystyczny, nad powodzeniem którego czuwali instruktorzy Maria Skorupa oraz Sławomir Jagodziński.
Nastał moment kulminacyjny – rozstrzygnięcia konkursy na NAJPIEKNIEJSZY TRADYCYJNY WIENIEC DOŻYNKOWY GMINY ZAWICHOST. Komisja w składzie: Tomasz Ośka – przedstawiciel ODR w Sandomierzu, Józef Paćkowski – sekretarz MiG, Bożena Kędziora – plastyk MGOK odczytali wyniki – pierwsze miejsce, nagrodę finansową, którą wręczył uroczyście wraz z dyplomem pamiątkowym burmistrz oraz nominację do reprezentacji gminy podczas Dożynek Powiatowych w Łoniowie otrzymała grupa wieńcowa z Podszyna, która z radością przyjęła wynik konkursu. Pozostali również uhonorowani zostali dyplomami oraz nagrodami finansowymi. Wszystkim serdecznie gratulujemy. Nadmieniamy również, że komisja wzięła pod uwagę przede wszystkim zachowanie tradycyjnej formy wieńca, wykorzystanie naturalnych materiałów i estetykę. Zwróciła również uwagę na miejscowe plony, które posłużyły do wykonania oraz wypełnienia wieńców. Jak podkreślali jej członkowie: „mimo, iż decyzja zapadła jednogłośnie – wybór nie był łatwy, z roku na rok poziom prac jest coraz wyższy, dlatego o ostatecznym wyborze decydują często niuanse… Wyrażamy podziw i gratulacje dla Wszystkich uczestników”.
Kolejnym Punktem programu zapowiedzianym przez konferansjerki Joannę Sarwę oraz Dominikę Łączkowską był koncert, który ucieszył fanów rocka. Zespół „Konsystorz”, który od niedawna „wpada” na próby do naszej placówki to trzech młodych, ambitnych chłopców, którzy preferują na co dzień muzykę „dość ciężką”. Tym razem przygotowali koncert okazjonalny – lżejszy specjalnie dla nas, a do rockowej zabawy zaprosili zawsze chętnie pokazującą się na deskach zawichojskiej sceny – wokalistkę z wieloma branżowymi sukcesami – Alicję Śmielak, która wraz z pozostałymi muzykami porwała publiczność z ławek i zaprosiła do wspólnej zabawy.
Wszyscy Ci, którzy chcieli poszaleć przy muzyce disco polo mogli potańczyć podczas koncertu zespołu EGO, którego twarzą jest wschodząca gwiazda tego gatunku muzycznego – Grzegorz Starosta, a jego tło stanowią uhonorowani między innymi tytułem wicemistrza Polski w sambie – tancerze.
Na zakończenie zabawa pod gwiazdami, którą rozkręcili członkowie zespołu MEMFIS. Wyjątkowo ciepły wieczór sprzyjał wszystkim, którzy mieli ochotę potańczyć do późnych godzin nocnych.
W imieniu władz Gminy Zawichost oraz swoim serdecznie dziękuję gospodarzom tegorocznej edycji Święta Plonów – Pani Małgorzacie Mianowanej oraz Panu Marcinowi Kacy – za godne wypełnienie zaszczytnej roli, z którą wiąże się nie tylko prestiż, ale również duży wysiłek organizacyjny.
Dziękujemy sponsorom, którzy zawsze wspierają lokalne inicjatywy. Również tym razem mogliśmy na nich liczyć. Święto Plonów – Zawichost 2016 zostało dofinansowane przez działających na naszym terenie przedsiębiorców: Ryszarda Kwiatkowskiego – właściciela sklepu „Delikatesy Centrum” w Zawichoście oraz Krzysztofa Strobela – prezesa sklepu „LEWIATAN” – Orient Res Sp. z. o o w Zawichoście. Dziękujemy za zaufanie, które okazujecie nam Państwo przekazując środki finansowe na organizację podobnych przedsięwzięć.
Na koniec ukłony kierujemy w stronę tych, których zaangażowanie nie jest widoczne z pozycji widza obserwującego scenę w momencie toczącej się już imprezy, ale bez nich organizacja naszego święta nie byłaby możliwa. A mam na myśli kierownika oraz pracowników ZGKiM w Zawichoście, członków gminnych OSP, komendanta i pracowników KP w Dwikozach, prezesa oraz Zarząd Klubu Sportowego w Zawichoście, firmę Leśniewski Sound System z Łoniowa, Harcerskie Centrum Pierwszej Pomocy z Ostrowca Św., Agencję Ochrony i Mienia ARGUS, pracowników MGOK oraz UMiG w Zawichoście zaangażowanych we wszelaką pomoc związaną organizacja święta, na którego kolejną edycję zapraszamy za rok.
Podczas lokalnego święta towarzyszyły nam stoiska promocyjne: sandomierskiego oddziału ŚODR, ARiMR w Sandomierzu, firmy AVON, ŚDS w Zawichoście, WTZ w Piotrowicach. Partnerem w organizacji była Lokalna Grupa Działania Ziemi Sandomierskiej. Wszystkim jeszcze raz serdecznie dziękujemy.
tekst: Patrycja Sus-Lutyńska
dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Zawichoście
foto: Małgorzata Czajkowska, Marcel Rosiński, Marian Sus
archiwum MGOK w Zawichoście
Zawartość strony oraz wszystkie fotografie są autorstwa MGOK w Zawichoście, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich oraz prawach pokrewnych wszelkie prawa do fotografii i materiałów na stronie są własnością autora. Kopiowanie, powielanie i rozpowszechnianie tekstów, zdjęć, jest zabronione i wymaga zgody na piśmie.